Доколку сте жртва на кривично дело со насилство, вие имате право на паричен надоместок

Вие имате право на паричен надоместок и тоа за:
– трошоци за лекување и медицински помагала (максимален износ до 2.000 евра во денарска противвредност),
– изгубена заработувачка (максимален износ до 2.000 евра во денарска противвредност),
– трошоци за погреб (само доколку не сте ги наплатиле по друга основа),
– изгубена издршка (максимален износ од 4.500 евра во денарска
противвредност), и
– солидарна помош за претрпени последици од кривичното дело
(максимален износ до 500 евра во денарска противвредност).
Износот на паричниот надоместок кои може да го добиете по сите видови, не може да го надмине износот од вкупно 5.000 евра во денарска противвредност.

Вие имате право на паричен надоместок и тоа за:
– трошоци за лекување и медицински помагала (максимален износ до 2.000 евра во денарска противвредност),
– изгубена заработувачка (максимален износ до 2.000 евра во денарска противвредност),
– трошоци за погреб (само доколку не сте ги наплатиле по друга основа),
– изгубена издршка (максимален износ од 4.500 евра во денарска
противвредност), и
– солидарна помош за претрпени последици од кривичното дело
(максимален износ до 500 евра во денарска противвредност).
Износот на паричниот надоместок кои може да го добиете по сите видови, не може да го надмине износот од вкупно 5.000 евра во денарска противвредност.

Најдобро е барањето за паричен надоместок да се поднесе на образец кој може да го најдете во овој информативен материјал или да го подигнете од канцелариите на здруженијата на граѓани регистрирани за обезбедување на бесплатна правна помош или до подрачните одделенија на Министерството за правда.  

Барањето може да го поднесете на македонски јазик и неговото кирилично писмо или на друг службен јазик што го зборуваат најмалку 20% од граѓаните и неговото писмо или на јазикот што го разбирате.

Доколку користите свое барање, внимавајте на следните задолжителни елементи кои мора да ги содржи барањето:

• лични податоци за подносителот на барањето, односно жртвата, ако не е исто лице со подносителот на барањето,
• опис на кривичното дело (датум, место и начин на извршување),
• датум кога е евидентирано или пријавено извршувањето на кривичното дело во полиција или во јавното обвинителство,
• опис на последиците од кривичното дело,
• наводи за тоа дали на жртвата и е познато дека против сторителот на кривичното дело се води кривична постапка, пред кој надлежен орган, како и бројот под кој се води предметот,
• изјава за остварување надоместок признат со закон остварен по други правни основи, и
• видот на надоместокот што жртвата го бара.

Кон барањето за покренување на постапката за остварување надоместок се поднесуваат фотокопии и се врши увид во оригиналот или заверен препис на следниве исправи:

• документ за лична идентификација,
• доказ за државјанство, живеалиште или престојувалиште, освен за жртва без државјанство или жртва која е неевидентирано лице во матичната книга на родени,
• соодветна исправа од полицијата или од јавното обвинителство дека кривичното дело е евидентирано или пријавено,
• доказ (медицинска документација) од која произлегува дека жртвата претрпела тешки телесни повреди, тешко нарушување на психичкото или на физичкото здравје,
• извод од матичната книга на умрени, ако настапила смрт на жртвата како последица на кривичното дело,
• доказ за неспособност за работа во согласност со прописите за пензиско и инвалидско осигурување,
• доказ дека посредната жртва ги платила трошоците за погреб,
• своерачно потпишана изјава за неостварување надоместок признат со овој закон остварен по други правни основи,
• податоци за негова лична трансакциска сметка, и
• други исправи со кои располага жртвата, а со кои се докажува исполнувањето на условите за остварување надоместок.

Во оваа постапка не се плаќаат административни такси.

За странски државјани/лица без државјанство

Имате право на преведувач за време на целата постапка, а трошоците се на товар на државата.

Кон исправите кои ќе ги поднесете на странски јазик, потребно е да приложите и заверен превод на македонски јазик. Трошоците за превод се покриваат од страна на државата. Истите треба да ги пријавите во вашето барање за да ви бидат надоместени од страна на Комисијата.

Комисијата по приемот на вашето барање со потребните исправи ќе ви издаде потврда за прием на барање, во кое е наведено лице за контакт надлежно за постапување и рокот до кога ќе се донесе одлуката, доколку е можно.

Доколку во текот на постапката за остварување на правото на паричен надоместок, остварите право согласно друг закон, за тоа задолжително мора да ја известите Комисијата во рок од седум дена од остварувањето на правото, при што потребно е да доставите и доказ за остваренотo право и надоместок.

Во текот на постапката, по исклучок, Комисијата може да ве повика да дадете изјава за што составува записник или службена белешка. Побарајте копија од тоа што сте го изјавиле и сте го потпишале.

Доколку поднесеното барање е нецелосно, Комисијата ќе ве повика во рок од 30 дена од денот на приемот на известувањето да го исправите или дополните барањето со докази, кои се потребни за донесување одлука.

Во текот на целата постапка Комисијата внимава на вашите лични податоци кои сте ги доставиле и е должна да обезбеди тајност и заштита од злоупотреби.

• решение со кое го отфрла барањето како ненавремено, недозволено или поднесено од неовластено лице,
• решение со кое го отфрла барањето како неуредно или непотполно, ако подносителот на барањето е повикан да го исправи
  или дополни, а тоа не го направи во предвидениот рок,
• решение со кое го уважува барањето за надоместок во целост или
  делумно и одредува вид и висина на паричниот надоместок,
• решение со кое го одбива барањето како неосновано.

Решението за правото на паричен надоместок се доставува до вас во писмена форма на адресата што сте ја навеле во барањето, без одлагање.

За жртви деца/лица со ограничена или одземена деловна способност

Решението за правото на паричен надоместок се доставува во писмена форма на адресата што старателот или родителот ја навеле во барањето, без одлагање.

Доколку во меѓувреме сте ја промениле адресата, веднаш по промената задолжително треба да ја известите Комисијата за вашата нова адреса.

Барањето ќе се одбие кога со надоместок од сторителот на кривичното дело во целост е подмирена штетата

Во постапката за остварување паричен надоместок не се плаќаат административни такси.
Доколку не сте државјанин на Република Северна Македонија, во текот на целата постапка имате право на преведувач на трошок на Комисијата.

Во текот на постапката за остварување на правото на паричен надоместок имате право на бесплатна правна помош.

За да добиете примарна правна помош при пополнување на барањето, потребно е да се обратите до овластено службено лице од подрачните одделенија на Министерството за правда според вашето живеалиште/престојувалиште, овластено здружение или правна клиника (во рамки
на правните факултети).

Може да побарате и секундарна правна помош која подразбира бесплатно застапување од страна на адвокат во целата постапка. Истото мора претходно да биде одобрено со Потврда издадена од подрачното одделение на Министерството за правда или со Решение од Министерство за правда.

Овластеното службено лице од подрачните одделенија на Министерството за правда според вашето живеалиште/престојувалиште, овластеното здружение или правната клиника (во рамки на правните факултети) може да ви помогнат во постапката за добивање на секундарна правна помош.